آنچه با اطمینان خاطر می‌توان گفت؛ این است که جنین‌هایی که به چهار ماهگی رسیدند و روح در آنها دمیده شده است، در قیامت حضور دارند. این مطلب را از روایاتی که دلالت بر حضور جنین‌های سقط شده در قیامت دارد می‌توان استفاده کرد؛ مانند این روایت: «رسول خدا(ص) فرمود: (مجرّد زندگى نکنید) همسر اختیار نمایید؛ زیرا من فرداى قیامت به بسیارى شما مباهات می‌کنم تا آن‌جا که جنین نارسى که سقط شده، با کمال غضب به در بهشت آید، و به او گویند به بهشت درآى، گوید: نه تا پدر و مادرم پیش از من وارد شوند».[1]
اما در مورد جنین‌های کمتر از چهار ماه با اطمینان کامل نمی‌توان چنین ادعا کرد که آنها نیز در قیامت حضور دارند؛ زیرا ممکن کسی بگوید منظور از جنین‌های سقط شده جنین‌هایی است که روح در آنها دمیده شده است و به چهار ماهگی رسیدند؛ چون قبل از دمیده شدن روح پاره گوشتی بیش نیستند؛ قابلیت آن‌را ندارند که به آنها امت پیامبر(ص) گفته شود. شاید بتوان برای تأیید این نظریه از احکامی که برای کودک چهار ماهه در اسلام بیان شده است نیز استفاده کرد؛ مانند این‌که غسل دادن و کفن او واجب است بر خلاف جنین قبل از چهار ماهگی. ولی در مقابل این احتمال نیز وجود دارد در هر صورت لفظ وارد شده در روایت عبارت «سقط شده» است و این عبارت مطلق است و مقید به سن خاص نشده است. اما جنین قبل از چهار ماهگی هر چند غسل و کفن ندارد، ولی این‌گونه نیست که هیچ حکمی نداشته باشد، بلکه دفن او واجب است علاوه این‌که جنین از مرحله‌ای که نطفه است تا به مرحله‌ای که روح در او دمیده شود، اگر جنایتی بر او وارد شود برای هر مرحله دیه ویژه‌ای ثابت است؛[2] از این‌رو جنین‌های کمتر از چهار ماهگی نیز شاید در قیامت حضور داشته باشند.

---